Odkryj magię jednego z najpiękniejszych zakątków Podkarpacia – Park Krajobrazowy Gór Słonnych. Ten wyjątkowy obszar chroniony, położony na styku Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego, oferuje nie tylko malownicze krajobrazy, ale również fascynującą historię i bogactwo przyrodnicze. Zapraszamy do poznania najciekawszych szlaków i atrakcji tego urokliwego miejsca.
Park Krajobrazowy Gór Słonnych: Wprowadzenie
Park Krajobrazowy Gór Słonnych to unikatowy ekosystem rozciągający się na powierzchni ponad 51 tysięcy hektarów. Swoją nazwę zawdzięcza licznym słonym źródłom, które w przeszłości wykorzystywano do pozyskiwania soli. Obecnie obszar ten zachwyca:
- malowniczymi wzniesieniami i przełomami rzecznymi
- bogatą florą i fauną charakterystyczną dla regionu
- spektakularnymi punktami widokowymi
- różnorodnością szlaków turystycznych
- unikatowym dziedzictwem kulturowym
Historia i cel utworzenia parku
Park powstał 27 marca 1992 roku z inicjatywy przyrodników i lokalnych działaczy. Głównym celem jego utworzenia była ochrona cennych ekosystemów oraz zachowanie:
- naturalnych kompleksów buczyny karpackiej
- źródlisk solankowych
- siedlisk rzadkich gatunków roślin i zwierząt
- korytarzy ekologicznych dla dużych ssaków
- śladów wielokulturowej historii regionu
Geografia i granice parku
Park zajmuje strategiczne położenie w północno-wschodniej części Bieszczadów Zachodnich i fragmencie Pogórza Przemyskiego. Jego naturalne granice wyznaczają:
- od południa – pasma Wysokiego Działu i Chwaniowa
- od wschodu – granica państwowa z Ukrainą
- od północy i zachodu – dolina rzeki San
- najwyższy punkt – Góra Słonna (671 m n.p.m.)
- strefa otulinowa – ponad 20 tysięcy hektarów
Najpiękniejsze szlaki turystyczne w Parku Krajobrazowym Gór Słonnych
Park oferuje rozbudowaną sieć szlaków turystycznych o różnym stopniu trudności. Główne trasy to:
| Nazwa szlaku | Przebieg | Charakterystyka |
|---|---|---|
| Szlak czerwony | Sanok – Przemyśl | Spektakularne panoramy na dolinę Sanu i Bieszczady |
| Szlak żółty | Sanok – Orli Kamień | Umiarkowanie trudny, długość 9,3 km, ocena 4,3/5 |
Szlak na Górę Kamionka
Góra Kamionka (631 m n.p.m.) oferuje wyjątkowe atrakcje:
- szkołę szybowcową Politechniki Rzeszowskiej
- rozległą panoramę doliny Sanu
- widok na najwyższe szczyty Bieszczadów
- różnorodne ekosystemy leśne
- trasę dostępną dla turystów o przeciętnej kondycji (2-3 godziny marszu)
Rezerwat Góra Sobień
Ten wyjątkowy rezerwat łączy walory przyrodnicze z historycznymi. Na szczycie (438 m n.p.m.) znajdują się ruiny średniowiecznego zamku Kmitów. Miejsce oferuje:
- łagodny szlak idealny dla rodzin
- platformę widokową z panoramą na meandrujący San
- cenne zbiorowiska roślin ciepłolubnych
- wiosenne kwitnące zawilce i przylaszczki
- malownicze jesienne krajobrazy
Atrakcje turystyczne w okolicach parku
Region wokół Parku Krajobrazowego Gór Słonnych obfituje w fascynujące miejsca warte odwiedzenia. Na szczególną uwagę zasługują drewniane cerkwie w stylu wschodniokarpackim, wpisane na listę UNESCO, muzea regionalne prezentujące historię i etnografię Podkarpacia oraz liczne punkty widokowe oferujące spektakularne panoramy okolicznych terenów.
Mrzygłód i jego drewniana architektura
Mrzygłód, dawne miasto przekształcone w urokliwą podkarpacką miejscowość, stanowi prawdziwy skarbiec drewnianej architektury. Położona nieopodal Parku Krajobrazowego Gór Słonnych osada zachwyca tradycyjnym układem urbanistycznym z centralnym rynkiem, wokół którego skupiają się najcenniejsze zabytki. Perłą miejscowości jest XVI-wieczny drewniany kościół pw. Rozesłania Apostołów, wyróżniający się charakterystyczną wieżą oraz kryjący bezcenne barokowe ołtarze i polichromie.
- tradycyjne budownictwo drewniane – domy mieszkalne i gospodarcze
- oryginalne zdobienia, ganki i detale architektoniczne
- zachowane elementy małej architektury (kapliczki, płoty, bramy)
- żywe tradycje rzemieślnicze, szczególnie w obróbce drewna
- autentyczne dziedzictwo kulturowe regionu podkarpackiego
Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe
Od 2015 roku Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe stanowią wyjątkową atrakcję turystyczną w okolicach Parku Krajobrazowego Gór Słonnych. Stacja główna w Uhercach Mineralnych jest punktem startowym tej niezwykłej przygody na historycznej, 140-letniej trasie kolejowej.
- charakterystyczne pomarańczowe wagoniki
- malownicza trasa z mostami, wiaduktami i tunelami
- panoramiczne widoki na pasma górskie i dolinę Sanu
- różnorodne warianty wycieczek dostosowane do potrzeb turystów
- profesjonalna obsługa dbająca o bezpieczeństwo
- atrakcja idealna zarówno dla rodzin, jak i aktywnych turystów
Zabytkowa świątynia w Liskowatem
W Liskowatem, na obrzeżach Parku Krajobrazowego Gór Słonnych, znajduje się wyjątkowy zabytek – drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Kosmy i Damiana z 1832 roku. Ta perła bojkowskiej architektury sakralnej zachwyca trójdzielnym układem przestrzennym, harmonijnymi proporcjami i tradycyjnym pokryciem gontowym.
- zachowane fragmenty oryginalnego wyposażenia i ikonostasu
- unikatowe polichromie ścienne
- cenne ikony świętych patronów i scen biblijnych
- zabytkowy cmentarz z kamiennymi nagrobkami
- malownicze położenie na wzniesieniu dominującym nad okolicą
Praktyczne informacje dla turystów
Park Krajobrazowy Gór Słonnych, oceniony na 4,0 w 16 recenzjach, oferuje niezapomniane doświadczenia dla miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku. Przed wyruszeniem w teren warto zapoznać się z istotnymi zaleceniami zapewniającymi bezpieczny pobyt:
- przestrzeganie zasad ochrony przyrody
- poruszanie się wyłącznie po wyznaczonych szlakach
- odpowiednie przygotowanie sprzętowe
- sprawdzanie aktualnej prognozy pogody i stanu szlaków
- informowanie bliskich o planowanej trasie i czasie powrotu
Jak dojechać do Parku Krajobrazowego Gór Słonnych
| Trasa | Odległość | Czas przejazdu |
|---|---|---|
| Z Rzeszowa (S19 i DK28) | 80 km | ok. 1,5 godziny |
| Z Krosna (przez Rymanów) | – | ok. 1 godzina |
Dla korzystających z transportu publicznego dostępne są połączenia autobusowe i kolejowe do Sanoka, skąd można skorzystać z lokalnej komunikacji lub taksówek. W sezonie turystycznym warto sprawdzić rozkład kursów busów do mniejszych miejscowości przy parku.
Zarządzanie i ochrona parku
Park Krajobrazowy Gór Słonnych, utworzony w 1992 roku, podlega Zespołowi Parków Krajobrazowych w Przemyślu. Instytucja ta realizuje kompleksową ochronę walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych obszaru poprzez:
- monitoring stanu ekosystemów
- prowadzenie badań naukowych
- edukację ekologiczną mieszkańców i turystów
- regularne patrole szlaków
- egzekwowanie przepisów dotyczących ochrony przyrody
